Trong thần thoại La Mã, Mercury là vị thần truyền tin và trộm cắp. Được sáng tạo ra dựa trên vị thần tương ứng trong thần thoại Hy Lạp là Hermes, Mercury cũng có thể di chuyển rất nhanh trên đôi giày có cánh của mình. Cái tên của vị thần này ngày nay đã trở nên rất thú vị khi bạn có thể thấy ở ...rất nhiều nơi.
Chúng ta đều biết rằng Mercury là tên của Sao Thủy - hành tinh gần Mặt Trời nhất. Chính vì ở gần Mặt Trời nhất, hành tinh này chỉ mất gần 88 ngày để hoàn thành một vòng quỹ đạo của nó. Khi quan sát từ Trái Đất, chúng ta cũng nhờ thế mà thấy Sao Thủy rất nhanh trở lại vị trí cũ. Điều nãy dẫn tới việc các nhà thiên văn thời xưa đã đặt cho nó cái tên của vị thần di chuyển nhanh nhất.
Nhưng cũng có thể bạn đã biết rằng Mercury còn có nghĩa là thủy ngân - nguyên tố kim loại duy nhất có thể lỏng khi ở điều kiện nhiệt độ và áp suất tiêu chuẩn, ký hiệu là Hg. Bạn có thể đặt câu hỏi liệu có sự liên hệ nào giữa hai thứ này không, nhất là khi một nguyên tố hóa học dường như chẳng liên quan gì tới một vị thần. Thực ra thì lý do khá đơn giản. Khi những người thời xưa (ở nhiều nền văn minh ở cả phương Đông và phương Tây) lần đầu tiên phát hiện ra loại vật chất này (khi đó, tất nhiên họ chưa định hình rằng nó là một nguyên tố), họ thấy nó có màu sắc và khả năng phản quang rất giống với bạc, nhưng lại chảy lỏng như nước. Cái tên "thủy ngân" ở phương Đông ra đời từ việc ghép hai từ "thủy" (nước) và "ngân" (bạc). Tương tự như vậy, ở phương Tây nó ban đầu được gọi là hydrargyrum - một từ Latin có gốc Hy Lạp là một từ được phát âm là hydrargyros có nghĩa là "bạc nước". Ký hiệu Hg của nguyên tố này đã ra đời từ cái tên hydrargyrum đó.
Có một điều thú vị nữa về cách gọi tên là cũng vì được coi như một loại bạc và chảy lỏng, ngoài việc gọi là "bạc nước" thì người ta còn biến thể một chút để cái tên này thêm hấp dẫn với một chút văn thơ là "quicksilver" - tức là "bạc nhanh" với "nhanh" ám chỉ tính linh động của nó.
Bạn có thể thấy quen thuộc với thế giới giải trí khi mà Quicksilver là biệt danh của một nhân vật siêu anh hùng trong truyện tranh của hãng Marvel với tên thật là Pietro Maximoff, đã xuất hiện trong phim Avengers: Age of Ultron và một phiên bản khác đã được hãng Fox đưa vào các tập phim X-men của mình với Pietro được biến thể thành Peter. Với những ai yêu thích game hành động thì Quicksilver còn là tên một kỹ năng đặc biệt (style) của Dante trong Devil May Cry 3 của hãng Capcom.
Hẳn rằng không ít người đã cho rằng cái tên "Quicksilver" được sử dụng trong những tác phẩm giải trí nêu trên chỉ đơn giản vì "quick" có nghĩa là nhanh. Song thực tế vì quicksilver là một tên gọi mang tính thơ văn của thủy ngân, mà thủy ngân lại được đặt tên chính thức là "Mercury" dựa trên việc coi nó là một loại bạc có thể di chuyển nhanh (dù ngày nay chúng ta biết chắc nó không phải bạc, hai nguyên tố khác nhau thì tất nhiên là chẳng có điểm gì chung), nên khi một nhân vật hay kỹ năng nào đó được đặt tên là Quicksilver thì điều đó đồng nghĩa với việc nhân vật hoặc kỹ năng đó liên quan tới tốc độ chớp nhoáng của thần Mercury, cũng như thần Hermes.
Tháng 6 năm 2018
Đặng Vũ Tuấn Sơn
Đọc thêm về các hành tinh của Hệ Mặt Trời TẠI ĐÂY.
