Một ngôi sao chết giải phóng khí ra xung quanh thành một khối cầu khổng lồ giống như hình ảnh của một quả bóng đá màu xanh. Khám phá này có thể làm sáng tỏ thêm về các tinh vân hành tinh từng bị các nhà thiên văn thế kỉ 18 hiểu nhầm là khu vực của các hành tinh khí.
Nhà thiên văn nghiệp dư Matthias Kronberger đã khám phá ra tinh vân "bóng đá" này (tên chính xác là Kronberger 61) vào tháng 1 năm 2011 sau khi chụp rất nhiều bức ảnh số trongcacs cuộc khảo sát bầu trời từ năm 1980. Sau khi ông báo kết quả này với các nhà thiên văn chuyên nghiệp, đài quan sát Gemini tại Hawaii đã tập trung quan sát kĩ khu vực này để đưa ra những bức ảnh chính xác hơn.
Kronberger 61 nằm cách chúng ta khoảng 13.000 năm ánh sáng trong khu vực của chòm sao Cygnus và gần như có dạng cầu hoàn hảo, khác hẳn với hơn 3000 tinh vân hành tinh khác từng được phát hiện.
"Rất ít tinh vân có dạng cầu thế này, chúng thường bị kéo dài ra như những con bướm hay một số hình dạng khác" - George Jacoby, nhà thiên văn từ Giant Magellan Telescope Organization, Pasadena, California, người cùng tham gia chụp ảnh tinh vân này với Gemini.
Khi một ngôi sao cỡ Mặt Trời đốt cháy hết hydro của nó thành heli và heli thành carbon, nó sẽ phồng to trở thành một sao khổng lồ đỏ. Lõi sao nóng sup sập do hấp dẫn, giải phóng bức xạ làm phá vỡ các lớp bên ngoài tạo thành tinh vân hành tinh, cuối cùng khi lõi đi đến giai đoạn cuối, bức xạ nhiệt phát ra làm tinh vân phát sáng.
Nguyên nhân của các hình dạng phức tạp của các tinh vân hành tinh đến nay vẫn là cuộc tranh cãi giữa các nhà khoa học. Một số người cho rằng chúng cần có ảnh hưởng hấp dẫn hoặc từ trường từ các sao đồng hành, nhưng cũng có những ý kiến cho rằng điều đó là không cần thiết.
Jacoby cho biết "Trong trường hợp của Kronberger 61, chúng tôi sẽ tìm ra lời giải sau 1 năm kể từ lúc này, khi cho kính thiên văn không gian Kepler của NASA tập trung vào ngôi sao nóng ở trung tâm của tinh vân này.
5 tỷ năm nữa khi Mặt Trời đốt cháy hết hydro và bắt đầu cái chết của mình, nó khó có thể có được kết thúc như Kronberger 61, khối lượng của nó nằm ngay trên ranh giới cho phép và vì thế việc này là khó có thể xảy ra - Jacoby cho biết.
VACA (Theo National Geographic)
