Kính thiên văn không Spitzer của NASA vừa phát hiện một hệ hành tinh có bảy hành tinh cỡ Trái Đất chuyển động quanh một ngôi sao đơn. Ba trong số những hành tinh này nằm trong vùng sống được của ngôi sao - khu vực cho phép nước lỏng tồn tại trên bề mặt của một hành tinh đá.
Khám phá này đã lập ra một kỷ lục mới về số hành tinh lớn nhất từng phát hiện quanh vùng sống được của một sao ngoài Hệ Mặt Trời. Cả 7 hành tinh này đều có thể có nước lỏng ở điều kiện khí quyển của chúng, mà như chúng ta đã biết nước lỏng chính là điều kiện tiên quyết của sự sống. Tuy nhiên khả năng có nước lỏng cao nhất thuộc về ba hành tinh thuộc vùng sống được.
Cách chúng ta 40 năm ánh sáng trong khu vực của chòm sao Aquarius, hệ hành tinh này có thể coi là tương đối gần. Những hành tinh nằm ngoài Hệ Mặt Trời như chúng được chúng ta gọi chung là các ngoại hành tinh.
Hệ ngoại hành tinh này được gọi là TRAPPIST-1, theo tên của kính thiên văn TRAPPIST ở Chile. Vàn tháng 5 năm 2016, các nhà nghiên cứu sử dụng kính TRAPPIST đã công bố việc phát hiện ra ba hành tinh trong hệ này. Với việc kết hợp quan sát của nhiều kính thiên văn mặt đất, trong đó có kính VLT của Đài quan sát châu Âu tại Nam bán cầu (ESO), Spitzer đã xác nhận sự tồn tại của hai trong số các hành tinh này và khám phá thêm năm hành tinh nữa, có nghĩa hệ hành tinh này đã được xác nhận tổng cộng 7 hành tinh.
Kết quả này vừa được công bố trên tạp chí Nature và được nêu ra trong một họp báo tổ chức tại trụ sở NASA ở Washington.
7 hành tinh của Trappist-1 được kí hiệu từ b tới h (a là sao mẹ). Hình ảnh chỉ mang tính minh hoạ thứ tự. Hình dạng của các hành tinh này chưa được ghi nhận.
Sử dụng dữ liệu của Spitzer, nhóm nghiên cứu đã đo được chính xác kính thước của bảy hành tinh và phát triển những ước tính đầu tiên về khối lượng của sáu trong số đó, qua đó có thể ước tính được mật độ của chúng.
Dựa trên mật độ được ước tính, tất cả các hành tinh trong hệ TRAPPIST-1 có vẻ đều là hành tinh đá. Những quan sát tiếp theo sẽ không chỉ giúp xác định xem liệu chúng có nước hay không mà còn có thể cho biết liệu có thể có nước lỏng ở ngay trên bề mặt chúng hay không. Khối lượng của hành tinh thứ bảy, cũng là hành tinh nằm xa sao mẹ nhất vẫn còn chưa được ước tính. Các nhà khoa học tin rằng nó có thể là một hành tinh băng, mặc dù vậy vẫn cần các quan sát tiếp theo để xác nhận điều này.
Michael Gillon, trưởng nhóm tác giả của nghiên cứu đã công bố, điều tra viên chính của khảo sát ngoại hành tinh TRAPPIST ở Đại học Liege, Bỉ cho biết: "Bảy kỳ quan của TRAPPIST-1 là những hành tinh cỡ Trái Đất đầu tiên được tìm thấy quanh loại sao này. Đây cũng là mục tiêu tốt nhất từng có để nghiên cứu khí quyển của những thế giới cỡ Trái Đất có khả năng sống được."
Trái ngược với Mặt Trời của chúng ta, ngôi sao của hệ TRAPPIST-1 là một sao lùn cực lạnh. Nó lạnh đến mức nước lỏng có thể tồn tại trên các hành tinh có quỹ đạo rất gần nó, gần hơn nhiều so với khoảng cách cần thiết đối với Mặt Trời. Cả bảy hành tinh trong hệ này đều có quỹ đạo gần với sao mẹ của chúng hơn khoảng cách từ Sao Thuỷ tới Mặt Trời. Các hành tinh cũng rất gần nhau. Nếu một người đứng trên bề mặt của một hành tinh trong số đó, anh ta thậm chí có thể nhìn thấy những đặc điểm địa chất và những đám mây trên hành tinh láng giềng, những hành tinh đó sẽ đôi lúc còn lớn hơn Mặt Trăng trên bầu trời của chúng ta.
Bầu trời khi quan sát từ hành tinh TRAPPIST-1f (hình ảnh dựng trên máy tính)
Các hành tinh cũng có thể bị khoá thuỷ triều vào sao mẹ của chúng, điều đó có nghĩa là cùng một mặt của hành tinh luôn hướng về ngôi sao, và do đó có một nửa hành tinh luôn là ban ngày và nửa còn lại luôn là đêm. Điều đó cũng có nghĩa là chúng có đặc điểm thời tiết hoàn toàn khác những gì chúng ta từng thấy trên Trái Đất.
Việc phát hiện hệ hành tinh này không chỉ là một kỷ lục đối với việc tìm kiếm các ngoại hành tinh, nó còn có ý nghĩa lớn đối với việc nghiên cứu các môi trường ngoài Hệ Mặt Trời để qua đó các nhà khoa học có thể hiểu hơn về sự hình thành và tiến hoá của các hệ hành tinh, trong đó có chính Hệ Mặt Trời của chúng ta.
Trên thực tế, việc các hành tinh của hệ TRAPPIST-1 liệu có thực sự có nước lỏng hay không vẫn còn cần tới rất nhiều quan sát và phép đo để xác nhận, còn việc cho phép sự sống hay thậm chí sự sống giống như chúng ta đang có thì là điều còn xa xôi hơn rất nhiều nữa.
Bryan
Tham khảo: NASA